Bi kịch của huyền thoại diễn xuất số 1 - Marlon Brando
Giải Oscar ở các hạng mục diễn xuất ít khi gây tranh cãi, bởi những lá phiếu của thành viên Viện Hàn lâm (hầu hết là diễn viên) thường bầu chọn khá chính xác. Trong lịch sử Oscar cũng có một vài trường hợp người xứng đáng nhất lại trượt giải, nhưng đáng tiếc và bất ngờ nhất lại rơi vào Marlon Brando - huyền thoại diễn xuất số 1 của mọi thời đại!Chuyến tàu từ sân khấu Broa dway...
Năm 1947, vở kịch A Streetcar Named Desire (Chuyến tàu mang tên dục vọng) của nhà soạn kịch danh tiếng người Mỹ Tennessee Williams đã đoạt giải Pulitzer. Cuối năm đó, vở kịch mở màn trên sân khấu Broadway do Elia Kazan đạo diễn. Cả vở kịch chỉ xoay quanh 4 nhân vật trung tâm do 4 gương mặt gần như vô danh thủ diễn: Jessica Tandy (vai Blanche), Marlon Brando (Stanley Kowalski - em rể của Blanche), Kim Hunter (Stella - vợ Stanley Kowalski), và Karl Malden (Mitch - Người yêu của Blanche).
 |
| Marlon Brando hóa thân thành gã Stanely nghiện ngập, cộc cằn, thô lỗ nhưng quyến rũ |
Chuyến tàu… là câu chuyện của Blanche Dubois - một phụ nữ đẹp nhưng gặp nhiều biến cố trong cuộc đời khiến nhan sắc tàn tạ, và tệ hơn nữa nó đã khiến cô bị mắc chứng hoang tưởng trầm trọng. Chán nản trong cuộc sống, cô chuyển đến New Orleans để sống nhờ vợ chồng cô em gái Stella. Chứng hoang tưởng và sự giả tạo bề ngoài của Blanche khiến cô trở thành cái gai trong mắt Stanley Kowalski - gã em rể thô lỗ cộc cằn và vũ phu. Ngày Stella sinh đứa con đầu lòng, Kowalski đã ăn mừng việc này bằng cách hạ nhục Blanche một cách thậm tệ. Trong cơn kích động hắn đã cưỡng bức Blanche đến mức sau đó cô phải vào trại tâm thần!
Chủ đề của vở kịch gây rất nhiều tranh cãi, nhưng dàn diễn viên tuyệt vời đã mang lại thành công lớn cho sân khấu Broadway. Hai năm sau (1949), Chuyến tàu… tiếp tục cuộc hành trình thắng lợi trên sân khấu West End ở London do Lawrence Olivier đạo diễn với Vivien Leigh thủ vai Blanche.
Ấn tượng trước nội dung và thành công của vở kịch, năm 1950, Charles K. Feldman - một nhà đại diện cho diễn viên và cũng đồng thời là chủ của một hãng phim nhỏ đã thuyết phục kịch tác gia Tennessee Williams chuyển vở kịch lên màn ảnh.
… đến tác phẩm điện ảnh nổi tiếng
Tennessee Williams cùng với Oscar Saul chuyển thể vở kịch thành kịch bản điện ảnh. Nhà sản xuất Charles K. Feldman quyết định giữ nguyên ê-kíp đã mang lại thành công cho vở kịch trên sân khấu Broadway, từ đạo diễn Elia Kazan cho đến các diễn viên. Tuy nhiên, nhận thấy dàn diễn viên ít tên tuổi này khó mà thu hút khán giả đến rạp xem phim, Charles K. Feldman giờ chót quyết định thay vai nữ chính của Jessica Tandy bằng ngôi sao Anh quốc, Vivien Leigh - đang nổi lừng lẫy ở Hollywood và khắp thế giới khi đoạt Oscar vai nữ chính trong Gone With The Wind (Cuốn theo chiều gió). Nhưng điều quan trọng hơn cả là Vivien Leigh đã từng thủ diễn vai Blanche suốt 9 tháng trên sân khấu West End.
Mặc dù đạo diễn Elia Kazan không ưa Vivien và cho rằng cô kém tài so với Jessica Tandy, nhưng với tính cách hài hước, tục tĩu và hơi ngông, Vivien nhanh chóng kết thân với Marlon Brando và cả hai diễn xuất khá ăn ý. Tennessee Williams rất hài lòng với diễn xuất của Vivien Leigh. Còn cô thì sau này đã phát biểu rằng việc thủ vai Blanche là một sai lầm, vì nó cứ khiến cô có cảm giác mình bị điên loạn một cách đáng sợ!
Vì kịch bản phim gần như trung thành với vở kịch sân khấu, Tennessee Williams lại chưa có kinh nghiệm viết kịch bản phim nên bộ phim chẳng khác gì đem một vở kịch ra diễn rồi quay phim lại. Khi hoàn tất, bộ phim bị kiểm duyệt cắt đến 7 phút, tập trung ở các chi tiết bạo lực, chửi thề, hãm hiếp và những chi tiết liên quan đến đồng tính luyến ái.
Phim chẳng có gì gọi là chất điện ảnh! Chẳng thấy bàn tay của đạo diễn ở đâu. Không có động tác máy, đa số chỉ giữ ở trung cảnh và rất hiếm có cận cảnh. Ánh sáng thì trải đều như trên sân khấu… Thế nhưng nó lại thu hút rất đông người xem cả trong và ngoài nước Mỹ. Có được thành công như thế hoàn toàn nhờ vào tài nghệ diễn xuất của các diễn viên. Trong đó diễn xuất của Marlon Brando không những nổi bật nhất trong phim này, mà còn làm lu mờ tất cả những giá trị xưa cũ của Hollywood trước và sau thời điểm bộ phim ra đời!
Có thể nói, ông trời đã quá ưu ái Marlon Brando khi ban tặng cho ông tất cả những gì mà một diễn viên có thể mơ ước trong đời. Một ngoại hình vạm vỡ tuyệt đẹp như pho tượng Hy Lạp. Một gương mặt bảnh bao cân đối rất nam tính. Một giọng nói biến hóa để có thể đóng được bất cứ loại vai gì. Và trên hết là một khả năng nhập vai siêu đẳng trở thành chuẩn mực của nghệ thuật diễn xuất!
Đến thời điểm 1950, diễn xuất trong điện ảnh bị ảnh hưởng và mang đậm tính khoa trương của sân khấu. Cả dàn diễn viên trong phim Chuyến tàu… cũng đều diễn như trên sân khấu, chỉ có mỗi Marlon Brando là khác biệt. Ông là người tiếp nhận trường phái diễn xuất theo hệ Stanislavski của Nga – trong đó đề cao tính chân thật và sự hóa thân trong diễn xuất, và xuất sắc đến mức người ta gọi trường phái diễn xuất của ông chính là Method Acting (tạm dịch là Nghệ thuật diễn xuất).
Xem Stanley Kowalski trong phim Chuyến tàu…, người ta chẳng thấy Marlon Brando đâu, mà chỉ thấy đó là một gã nghiện rượu, cộc cằn, thô lỗ nhưng… quyến rũ! Đạo diễn Elia Kazan đã tin tưởng vào tài nghệ của ông đến mức cho phép ông tự do sáng tạo diễn xuất trong vai này. Có lẽ Marlon Brando là diễn viên duy nhất trên thế giới có thể bắt máy quay và những ý đồ của cảnh quay phải phụ thuộc theo diễn xuất của ông!
Cách diễn của Marlon Brando tự nhiên và sống động như trong cuộc sống, nó hoàn toàn trái ngược kiểu diễn lên gân, cường điệu và khoa trương bề ngoài của các diễn viên còn lại trong phim như Kim Hunter, Karl Malden, và thấy rõ nhất là ở Vivien Leigh. Khi thủ vai Stanley Kowalski trong phim, Marlon Brando mới 27 tuổi!
Kẻ tiên phong… phải trả giá
Năm 1951, A Streetcar Named Desire được đề cử đến 12 giải Oscar, trong đó cả 4 diễn viên đều được đề cử: Vivien Leigh (Nữ chính), Marlon Brando (Nam chính), Kim Hunter (Nữ phụ), Karl Malden (Nam phụ) - một kỷ lục cho đến hôm nay vẫn chưa có phim nào đạt được!
 |
| Marlon Brando và Vivien Leigh trong phim Chuyến tàu mang tên dục vọng. |
Tuy nhiên điều trớ trêu nhất đã xảy ra, trong 4 người được đề cử thì có đến 3 người cầm được tượng vàng Oscar, còn Marlon Brando thì lọt sổ! (năm này Humphrey Bogart đoạt giải Nam chính trong phim The African Queen). Những người bỏ phiếu bầu đa số là diễn viên sân khấu bảo thủ, đã không chấp nhận sự cách tân diễn xuất của Marlon Brando - điều mà họ cho là phóng túng.
Sau phim Chuyến tàu… và cú sốc trượt giải Oscar, một ngôi sao mới đã ra đời mang tên Marlon Brando. Với lối diễn xuất cách tân và hiện đại, 2 năm tiếp theo Marlon Brando đều được đề cử Oscar vai Nam chính trong phim Viva Zapata!(1952) và Julius Caesar (1953) nhưng lại tiếp tục bị ghẻ lạnh bởi sự bảo thủ ghê gớm của những kẻ có quyền bỏ phiếu.
Cuối cùng với đề cử thứ 4 liên tiếp (một kỷ lục) trong bộ phim On the Waterfront(1954), sự cũ kỹ lạc hậu của Viện Hàn lâm điện ảnh Mỹ đã phải chào thua trước sự phát triển như vũ bão của các diễn viên Mỹ đi theo trường phái diễn xuất Method Acting như Marlon Brando. Giải Oscar vai Nam chính trong On the Waterfront là sự thừa nhận quá muộn màng tài năng và sức sáng tạo diễn xuất vĩ đại của Marlon Brando.
Tính từ A Streetcar Named Desire cho đến khi qua đời (2004), Marlon Brando đã được đề cử Oscar 8 lần và 2 lần đoạt giải (giải Oscar thứ hai của ông là vai diễn để đời Bố Già trong The Godfather năm 1972)
Có thể khẳng định, sự xuất hiện của Marlon Brando trong A Streetcar Named Desire đã làm thay đổi nghệ thuật diễn xuất điện ảnh trên thế giới. Cho đến ngày hôm nay, Method Acting vẫn luôn là phương pháp diễn xuất tối thượng trong điện ảnh. Những tượng đài lừng danh của Hollywood như: Jack Nicholson, Robert De Niro, Al Pacino… đều thừa nhận rằng diễn xuất của họ ảnh hưởng rất lớn từ Marlon Brando.
Đạo diễn nổi tiếng Martin Scorsese đã phát biểu: “Nghệ thuật diễn xuất có hai cột mốc, trước và sau Brando”. Còn Jack Nicholson thì khẳng định một cách hóm hỉnh: “Chỉ đến khi nào Marlon Brando chết đi, thì kẻ khác mới có cơ hội ngóc đầu dậy!”.
Với lối diễn xuất chân thực và cuốn hút, các vai diễn của Marlon Brando đã tạo nên cơn sốt trong giới trẻ. Vào những năm 50, hàng loạt thanh niên Mỹ, đặc biệt là các ca sĩ rock and roll đã bắt chước phong thái và cách ăn mặc của tay lại mô tô nổi loạn Johnny Strabler do Brando đóng, trong số đó có cả giọng ca huyền thoại Elvis Presley.
 |
Marlon Brando vươn lên trở thành ngôi sao hàng đầu của Hollywood trong thập niên 50.
|
Tuy vậy, bước sang thập niên 60, vị trí ngôi sao của Marlon Brando dần mờ nhạt. Ông thường làm khó các nhà sản xuất và đạo diện bởi tính khí kỳ quặc và khó chiều trên phim trường. Bên cạnh đó, các bộ phim ông đóng thường vượt chi tiêu ngân sách nhưng khi ra phòng vé lại ế chỏng chơ.
Đầu thập niên 70, đạo diễn Francis Ford Coppola đã phải đấu tranh gay gắt với hãng sản xuất để Brando có thể vào vai bố già Vito Corleone. Paramount Pictures lo sợ "thành tích" tham gia các bộ phim thua lỗ và sự khó tính của Marlon sẽ làm ảnh hưởng tới việc sản xuất Bố già.
Những nỗ lực của đạo diễn Coppola là cực kỳ sáng suốt khi Brando đã khắc họa cực kì thành công hình tượng của một trùm mafia Vito Corleone. Bố già được coi là một trong những tác phẩm hay nhất của lịch sử phim điện ảnh thế giới còn diễn xuất của Marlon Brando thì đã trở thành huyền thoại.
Nói tới sự nghiệp diễn xuất của Marlon Brando không thể không nhắc tới bộ phim Last tango in Paris. Trong phim, ông vào vai một người đàn ông Mỹ góa vợ. Để vượt qua nỗi đau mà người vợ vừa tử tự để lại, nhân vật này đã tới Paris. Tại đây, ông găp một phụ nữ trẻ đã đính hôn và cả hai đã trải qua những tháng ngày ân ái cuồng nhiệt.
Last Tango in Paris được coi là một trong những bộ phim gây tranh cãi nhất trong lịch sử điện ảnh thế giới. Một mặt, bộ phim được đánh giá cao và Marlon đã nhận được đề cử Oscar với vai diễn trong phim này. Mặt khác, nó lại được coi là một trong những bộ phim làm "suy đồi đạo đức" vì những cảnh sex táo bạo và trần trụi giữa 2 nhân vật chính. Đạo diễn phim - ông Bernardo Bertolucci thậm chí còn bị kết án 4 tháng tù treo tại quê hương của mình là Italy.
 |
Marlon Brando đã có hàng loạt những cảnh quay nóng bỏng cùng nữ diễn viên trẻ người Pháp trong phim Last Tango in Paris.
|
Nhà hoạt động xã hội tích cực
Bên cạnh sự nghiệp điện ảnh lẫy lừng, Marlon Brando còn là một nhà hoạt động tích cực đòi quyền lợi cho người da đỏ và người Mỹ gốc Phi. Khi nhận được giải Oscar với vai diễn Vito Corleone, Marlon Brando đã từ chối tượng vàng. Không những thế, ông còn để một nam diễn viên da đỏ ít tên tuổi thay mặt mình bước lên sân khấu để tuyên bố lý do. Theo đó, ông không nhận giải Oscar để phản đối việc Hollywood và các hãng truyền hình thường xuyên miêu tả lệch lạc hình tượng những người thổ dân bản địa như những kẻ dã man. Ông cũng đã sử dụng số tiền khổng lồ để ủng hộ người da đỏ trong các hoạt động của họ.
 |
Marlon Brando đã từ chối nhận giải Oscar cho vai chính trong phim Bố già để ủng hộ người da đỏ.
|
Brando cũng đã tham gia Cuộc tuần hành vì Việc làm và Tự do ở Washington, D.C. cùng với các ngôi sao nổi tiếng khác như Harry Belafonte, James Garner, Charlton Heston, Burt Lancaster và Sidney Poitier. Ông cũng là một trong những người ủng hộ mạnh mẽ cho quyền lợi của người da đen tại Mỹ. Năm 1976, Ủy ban đoàn kết người da màu đã trao tặng giải thưởng nhân đạo hàng năm cho anh. Mặc dù lần này, với lòng trân trọng tổ chức nói trên Marlon Brando cũng đã từ chối không nhận giải thưởng.
Năm 1992, Marlon Brando yêu cầu rút tên mình ra khỏi phim Khai phá (The Discovery), trong đó ông thủ vai một chánh án với lý do phim này đã không nói đến hành động tiêu diệt thổ dân da đỏ của những kẻ đã khám phá ra châu Mỹ.
Xưa nay, việc các ngôi sao điện ảnh ít khi thể hiện thái độ hay có những hành động liên quan tới chính trị nhưng Marlon Brando lại khác. Chính thái độ của ông đã làm cho giới quân sự và chính quyền Mỹ phản ứng mãnh liệt nhưng ông không hề nao núng.
Bi kịch bủa vây cuộc sống riêng của Marlon Brando
Cuộc đời Marlon Brando luôn bị phụ nữ làm khổ. Mẹ của ông là một diễn viên kịch nhưng mắc chứng nghiện rượu nặng. Khi còn sống với bố mẹ, ông thường xuyên bị gọi dậy lúc nửa đêm để đến đón người mẹ đang say bí tỉ ở các quán rượu về nhà.
Là một người ngang ngạnh, ngỗ ngược và phóng túng nên không có gì ngạc nhiên khi Marlon Brando có tới 3 cuộc hôn nhân chính thức và hàng loạt những người tình thoáng qua. Mẫu phụ nữ mà Marlon yêu thích thường có vẻ đẹp hoang dại và khác thường. Cũng chính vì thế, ông thường bị họ làm cho khốn khổ.
Vào cuối năm 1957, Brando kết hôn Kashfi - nữ diễn viên gốc Ấn Độ. Cả hai có với nhau một đứa con trai là Christian David nhưng cuộc sống gia đình trở thành địa ngục với cả hai. Hai năm sau đó, họ li dị.
Sau đó, Brando kết hôn với Castenada, tình nhân cũ của ông. Họ có với nhau cô con gái tên Mike. Một lần nữa, hôn nhân không đem lại hạnh phúc cho Brando mà chỉ khiến những bi kịch trong cuộc sống riêng của ông thêm chồng chất. Và để trốn tránh nỗi đau, ông lại lao vào cuộc tình với một cô hầu bàn người Tahiti và có với cô này một người con.
Giữa lúc đang bị kẹt giữa một cuộc hôn nhân không hạnh phúc với Castenada và cuộc tình không chính thức với cô hầu bàn người Tahiti thì Marlon Brando vẫn thường xuyên phải hầu tòa do những tranh chấp với người vợ đầu tiên Kashfi. Mâu thuẫn giữa họ chỉ được chấp dứt vào thập niêm 70 khi cô này bị bắt quả tang vì tội sử dụng ma túy và nghiện rượu.
Những tưởng rằng sợi dây oan nghiệt giữa Marlon là Kashfi đã được cắt đứt. Ai dè vào năm 1979, người phụ nữ này đã đã tìm cách trả thủ bằng cách xuất bản một tập sách đề cập tới những thói hư tật xấu của Marlon Brando.
Marlon Brando luôn khổ vì phụ nữ. Chính ông sau này đã phải thừa nhận rằng: "Bi kịch của đời tôi là miệt mài chạy theo hết người phụ nữ này đến phụ nữ khác và cứ có ảo tưởng là hạnh phúc, hay ít ra đã tin rằng họ cũng giúp tôi vượt qua nỗi cô đơn hoặc đau khổ của tôi. Thật ra, tôi đã thất bại trước khi cuộc tìm kiếm bắt đầu”.
 |
Cô con gái mắc chứng nghiện rượu, ma túy và đã tự tử của Marlon Brando.
|
Không chỉ khổ vì phụ nữ, những năm tháng cuối đời của Marlon còn rơi vào tuyệt vòng vì những bi kịch của con cái. Hai người con của ông là cậu cả Christian và cô con gái Cheyenne mắc chứng nghiện rượu và ma túy. Trong một lần cãi vã, Christian đã dùng súng giết chết người yêu của Cheyenne. Anh này bị kết án 10 năm tù, còn Cheyenne thì cũng tự sát sau đó.
Tiếp đến, một người con dâu của Marlon Brando bị sát hại trong xe hơi. Trong quá trình điều tra, các cảnh sát phát hiện một đoạn ghi âm có liên quan tới Christian. Một lần nữa, cậu con trai cả lắm tật của Marlon lại rơi vào vòng lao lý.
Dường như có một lời nguyền khủng khiếp bao quanh gia đình của Marlon. Ông có khoảng 25 người con nhưng họ đều phải trải qua một cuộc sống giống như địa ngục, người phải ngồi tù vì tội sát nhân, người tự sát, những người con còn lại thì cũng gặp phải hết rắc rối này tới rắc rối khác.
Những bi kịch liên tiếp của gia đình đã khiến ngôi sao điện ảnh lừng danh ngày nào phải ẩn mình tại một hòn đảo ở Tahiti. Từng là ngôi sao kiếm được nhiều tiền nhất Hollywood, ông phải sống dựa vào tiền trợ cấp của chính phủ. Khi chết, Marlon Brando để lại món nợ lên tới 17 triệu USD.
Có lẽ, trong lịch sử điện ảnh, khó ai có được vinh quang như Marlon Brando nhưng cũng ít người gặp phải những bi kịch chồng chất như ông.
 |
Huyền thoại của Hollywood phải chịu cảnh cùng quẫn trong những năm tháng cuối đời.
|
